Bijna iedereen is te manipuleren!
Dit is aangetoond door diverse psychologische experimenten.
Ooit gehoord van het Milgram experiment? Of het Stanford Prison experiment?
Of “Het wordt oorlog” experiment? Hierin doen mensen dingen die ze nooit van plan waren. Het is makkelijk om anderen te veroordelen maar in hun positie had jij misschien hetzelfde gedaan…
Het Milgram experiment (mei 1962) ging om de vraag of mensen een autoriteit gehoorzamen.
Twee deelnemers trokken een lotje met hun rol. Ze zaten gescheiden door een wand. De een stelde vragen en strafte de ander bij foute antwoorden met een elektrische stroomstoot. Bij elk fout antwoord werd het voltage verhoogd.
Op het paneel stond onder de hendels teksten oplopend van milde schok, extreme schok tot op het eind gevaarlijke schok. De verwachting was dat 1 op de 10 door zou gaan tot het einde. Bij hogere voltages schreeuwde de ander van de pijn. Maar de aanwezige professor in witte jas gebood om door te gaan tot de laatste schok. Uiteindelijk gehoorzaamde 65 %! Als er over dit experiment vertelt wordt, op scholen, seminars en bij bedrijven, zegt 99% dat zij het nooit zouden doen. Gelukkig was alles in scene gezet,de andere deelnemer was een acteur.
Klik voor een originele film (5 min.) op Milgram-experiment
Het Stanford Prison experiment (1971 Zimbardo) was of men zichzelf in een “hun” rol konden verliezen. Uit de vele aanmeldingen werden 9 bewakers en 9 gevangenen gekozen. De gevangenen werden thuis opgepakt door echte politie voor nep overtredingen en naar een “nagemaakte” gevangenis gebracht. Daar werden ze naakt ontluisd, kregen enkelbanden om en gevangeniskleding met een nummer. En ze mochten nooit de bewakers aan te kijken maar wel hun orders te volgen. De bewakers kregen uniformen, een fluitje, knuppel en zonnebril die ze moesten dragen. Zij kregen het gezag om regels te maken die de gevangenen in het gareel hielden. Hun opdracht was de gevangene enkel met zijn nummer aan te spreken.
Na 1,5 dag verloren mensen al zichzelf. Zowel bewakers als gevangenen. Hun rol werd hun werkelijkheid. Ze vergaten zelfs dat ze aan een experiment van 2 weken deelnamen en elk moment konden stoppen! En het ging van kwaad naar erger. Gevangenen werden vernederd, ze moesten met handen stront uit de w.c. poetsen, op hun buik slapen, op hun knieën kopen, kakkerlakken eten en douchen moest verdiend worden. De aardigste deelnemer (tijdens de voor gesprekken) ontpopte zich als meest gehate. Zijn manier van lopen, stem,woordkeus en ook praten met andere bewakers, waren compleet anders geworden. Na 6 dagen (8 dagen te vroeg) moest het experiment afgeblazen worden.
Van deze 2 experimenten weten we dat de meeste deelnemers schrokken van zichzelf en zich schaamden. Plus dat veel van hen nog jarenlang psychische ondersteuning kregen.
Het “Dat wordt oorlog” experiment is gebaseerd op die van Robber Cave in 1954.
Daarin werden 2 groepen van 12 jarige jongens tegen elkaar uitgespeeld.
In het Nederlandse experiment (april 2017) laten presentator Jan Versteegh en psycholoog Jan-Willem van Prooijen zien hoe makkelijk dat kan. Er zijn 2 groepen van 6 personen (het rode en blauwe team) die denken dat ze mee gaan doen aan een realityserie. Ze gaan zonder de anderen te zien naar hun ruimte.
Maar de ruimte is nog niet af. Bedden moeten inelkaar en zo nog meer. Het experiment start met de opdracht dat ze als team de leefruimte in orde maken. Dit heeft als doel dat er al een begin van een team is.
Elk team krijgt in de ochtend eerst een opdracht. Ook weer om de teamspirit te versterken.
Daarna mag het blauwe team hun ontbijt gaan halen en zien daar een blauwe en rode tafel. Zij weten nu dat er nog een team is. Braaf pakken ze hun eten van de blauwe tafel. In de kamer ernaast staat ook een rode en blauwe tafel. Maar beide tafels zijn op wat broodkruimels en partjes appel leeg. Ook zij weten nu dat er een tweede team is. Op het krijtbord staat iets van; wij hebben jullie tuk! Voor het rode team is de toon al gezet. Het blauwe team deugt niet!
Vanuit de controlekamer zien Jan en Jan-Willem door verborgen camera’s alles. Jan=Willem direct uitleg bij de processen die gebeuren. In elke groep is ook een spion die alles door brieft. Alle informatie dient om haat en nijd voor de ander te creëren.
Binnen 2 dagen stonden ze al vuurspuwend tegenover elkaar. En de meningen en vooroordelen over de anderen waren niet misselijk! En het werd van kwaad naar erger!
Dit experiment zou 5 dagen duren, maar op de dag 4 escaleerde het zo ernstig dat ook dit experiment voortijdig moest stoppen. Hoe het met de deelnemers daarna is vergaan is niet gedeeld.
De 4 dagen zijn in 4 delen uitgezonden. Je kunt alles zien in een film van 3,5 uur. Klik op “Dat wordt oorlog!”
Hoe komt het dat deze experimenten zo extreem eindigen?
Nou, niet alleen experimenten! Wereldleiders uit het verleden en vandaag weten hoe het werkt en gebruiken het bij conflicten. Kleinere leiders: uit de onderwereld, motorclubs, sporttrainers, sekte / gelovige leiders, managers en helaas sommige leerkrachten en ouders zetten het in om hun macht te versterken.
Het spreekwoord zegt: Verdeel en Heers! Dat begint met groepen op te delen. Dan volgt het afnemen van hun identiteit, soms ook van persoonlijke bezittingen en het dragen van dezelfde kleding.
Daarna zijn de volgende zaken beschikbaar: onrecht, honger, conflict, diefstal, manipulatie en foutieve informatie.
Als men onder de juiste omstandigheden op de juiste knoppen drukt, is iedereen maakbaar om slechte dingen te doen en dus ook oorlog te voeren. Denk aan Hitler met de SS en de Nederlandse collaborateurs of het huidige IS.
Geef een reactie